Верно е словото: тежнее ли некој кон епископство, тој сака добра работа (1. Тим. 3, 1)
Еве вака светиот апостол Павле учи за епископството, учејќи не за земната слава на Епископот туку за неговиот подвиг, жртва и љубовта кон Христа и Црквата. Ете таков подвиг и жртва изминативе денови зеде врз себе и многупочитуваниот Архимандрит Никола, од манастирот „Св. Никола“ во с. Мариово, Прилеп, кој со Одлука на Светиот архиерејски синод на Македонската православна црква - Охридска архиепископија беше избран за викарен Епископ на Преспанско-пелагониската епархија со титула Епископ Велички. Имено, наречението на новиот Епископ Никола беше извршено на 20 јануари 2024 година, пред Вечерната богослужба, во соборниот храм „Св. вмч. Димитриј Солунски“ во Битола, а потоа новонаречениот Епископ началствуваше на Вечерната богослужба. Утредента, на 21 јануари 2024 година, во Триесет и третата недела по Педесетница (Неделата по Богојавление) и на празникот на св. Григориј Охридски, на светиот Григориј Хозевит и на св. Домника, во истиот храм, беше отслужена света архиерејска Литургија, на којашто чиноначалствуваше Неговото Блаженство Архиепископот Охридски и Македонски и на Јустинијана Прима г.г. Стефан, во сослужение на Митрополитите Петар, Тимотеј, Агатангел, Јован, Иларион, Јосиф, Григориј и Јосиф, на Епископите Јоаким, Марко, Климент и Јаков, архимандритот Никодим, протоереј-ставрофорите Никола Грамбозов, Никола Христоски, Блаже Цековски и Маријанчо Мадевски, протоереите Златко Костовски, Кирил Трајковски и Тони Кузмановски, игумените Серафим и Агатон, еромонасите Мојсеј и Висарион, протоѓаконите Николче Ѓурѓиноски, Драган Ѓорѓиовски, Влатко Стојменов, Александар Димитријов, Ѓорѓи Делев и Константин Секоски, ѓаконот Драган Иванов и ероѓаконот Јаков. На Литургијата, новонаречениот Епископ Никола, од раката на Архиепископот Стефан и другите Архиереи, беше ракоположен во Епископски чин. По завршувањето на Литургијата, Архиепископот Стефан се обрати кон многубројниот верен народ и новиот Епископ Никола со пригодна беседа, а потоа, на новиот Епископ му го врачи архиерејскиот жезол. На самиот крај, примајќи го тешкиот архиерејски жезол и подвиг врз себе, Епископот Велички г. Никола ја искажа својата пристапна беседа, којашто интегрално ви ја пренесуваме. Од името на нашиот Митрополит Тимотеј, чесното свештенство и монаштво и верниот народ од нашата Епархија, му го честитаме чинот на Епископот Никола, со желби и молитви правилно да раководи со словото на вистината, верно и со љубов да го води довереното стадо, за прослава на светата православна Црква, за афирмација на нашата света Македонска православна црква и за спасение на неговата душа. На многаја лета!
Епископ Велички Никола
Ваше Блаженство,
Ваше Високопреосвештенство владико Петар,
Ваши Високипреосвештенства и Преосвештенства,
Почитуван Директор на Комисијата за односи со верските заедници,
Возљубено свештенство и монаштво,
Богољубиви браќа и сестри,
По Божјо благоволение, на предлогот на митрополитот Преспанско-пелагониски и Администратор Австралиско-новозеландски г. Петар и по еднодушното прифаќање од страна на Престојателот и членовите на Светиот архиерејски синод на Македонската православна црква – Охридска архиепископија, денес на ова соборно Духовденско ликување, над мене се изврши ракополагањето во највисокиот свештен чин, и отсега своето послушание во Божјата Црква ќе го продолжам во епископско служење. Епископството e продолжение на апостолското служење, Самиот Господ ги бира, ги подготвува и ги испраќа своите ученици да ги приведат народите кон спасение низ познание на Бога, крштевајќи ги во името на Отецот и Синот и Светиот Дух. И бидејќи е наследник и преемник апостолски, епископот, како ученик и пријател Христов, станува Негов сотрудник во великото дело на спасението на човекот и светот.
Божјата волја за нас е да постоиме вечно, зашто Он создавајќи го човекот по Својот образ и подобие, Самиот Себеси се повторува во нас, за и ние, како што вели светиот старец Софрониј од Есекс, според благодатта да станеме такви, какви што Он е по природа. Архиерејот во целиот живот и во сите дела е поттикнат од делувањето на Светиот Дух. Ова најнапред се потврдува во Божествената литургија, каде тој се принесува и се´ Му принесува на Бога, според благодатта говори или молчи, му се посветува на другиот или се осамува во своето срце, пронаоѓа доволна широчина и за пријателот и за непријателот, и за боготражителот и за заблудениот, без разлика дали самиот плови по мирни води, или цврсто го држи кормилото среде бура, во се угледувајќи се на Христа.
Вековното предание на Светата Црква востановило новите епископи да се избираат од редот на монаштвото. Изборот за епископ навистина е најголема радост и Божји дар за Црквата, а соборот на верните со право очекува и се моли новиот епископ правилно да раководи со Словото на Божјата вистина. Но, ќе ми дозволите да споделам со Вас, дека и покрај безмерната радост и благодарност, во душата на новоизбраниот епископ, кој е и монах, се преплетуваат две навидум спротиставени, но, благословени состојби. Од една страна, желбата да продолжи со тихување невидливо за светот и молитвено да пребива во Божјото присуство, а од друга, да излезе од својата скриена одаја и да се самопринесе на ближниот и на неговите потреби по Бога.
Одлуката за моето ракополагање во епископски чин ја доживувам единствено како ново послушание, како глас Господов и повик на Светата Црква, а не како награда или заслуга. Епископството е највисоката чест во Христовата црква, но едновремено бара и највисока жртва. Токму затоа, денес првенствено ја барам Божјата помош, но и Вашите молитви и сотрудништво на патот што ми претстои, согласно исповедањата и ветувањата што ги изговорив денес, а за полза на Црквата и заедничкиот духовен раст.
Уште од првите денови во монашкиот живот, а особено денес, во мојот ум одекнуваат зборовите на Господовиот Претеча и Крстител: „Он треба да расте, а јас да се намалувам“ (Јован 3, 30). Епископот како Христов образ, секогаш се труди да биде кроток служител, кој со своите дела секого вдахновува кон послушание на Божјите заповеди: сее љубов онаму каде што има непријателство, поткрепува таму каде што недостасува сила, носи светлина каде што завладеал мрак, утешува во очајот, твори мир и благословува, непрестајно се моли и секоја средба со ближните ја прави молитва, насекаде проповеда љубов кон убавината на Божјиот дом.
Бог, преку Неговиот Единороден Син ни се објавува како „Светлина, во која нема никаква темнина“ (1 Јован 1, 5). Токму тоа откровение и во нашево време не соочува со културата на смртта што не опкружува, од која произлегуваат сите несреќи на животот без Бога, најнапред онтолошките, а потоа и економските и политичките проблеми, националните и расните поделби, класните и родовите идеологии... Надминувањето на празнината во која пребива современиот човек е скриено во Христовите зборови: „Врви по мене!“ На тој евангелски повик, пак, секогаш му претходи одреден подвиг или жртва: да се стави Бог на прво место, да се милува Бог повеќе отколку родителите и децата, или да се остави богатството, или да се одрече човекот од самиот себе носејќи го својот Крст.
Ваше Блаженство и возљубени браќа архиереи,
Службата што денес ми ја доверувате се случува во историски миг кога нашата Македонска Православна Црква – Охридска Архиепископија веќе е препознаена и прифатена во семејството на Помесните Православни Цркви. Тој долгоочекуван и одамна посакуван ден на кој Господ не удостои да станеме сведоци, донесе исполнување на Вашата најсилна надеж, одговор на Вашите молитви, признание за Вашето соборно и лично делување како чувари на Светата православна вера на овие простори и вон татковината, благодатна утеха за трпеливото пастирско бдеење над благочестивиот македонски народ. Се скрушувам пред мислата дека кон автокефалноста на нашата Света Црква смирено чекоревте по тежок и тесен пат, но сите нас денес, а и идните поколенија, не украсивте со духовно достоинство и чест. Свесни сме дека сме калеми на Вашиот труд, како што и Вие сте накалемени на трудот на Вашите претходници. Ова духовно стебло веќе пуштило длабоки корени, својот род го дава навреме, неговиот лист не венее, и нас не обврзува, како што натаму пее Псалмопевецот, „во се што правиме да напредуваме“ (Псалм 1, 3).
Во духот на денешното празнично благодарење, меѓу првите Ви благодарам Вам Блаженејши Архиепископе и поглавару на нашата Света Црква, кој во сослужение со останатите архиереи, денес ја положивте својата десница врз мојата глава, приведувајќи ме во свештениот архиерејски чин и кон послушанието викарен епископ на Преспанско-пелагониската епархија. За мене претставува неискажлива радост и благослов што овој настан во мојот живот најсуштински се поврзува токму со Вашата личност, а молитвено, како и секогаш досега, ме упатува на постојани благополезни желби за Ваше крепко здравје, сила, и благодатна помош од Бога. Долгоденствувајте Владико свет!
Високопреосветен Владико и Митрополит на Преспанско-пелагониската епархија господин Петар! Во оваа значајна прилика чувствувам потреба да Ви искажам благодарност за довербата, не само за денешното ракополагање, туку и за секој Ваш благослов, совет и снисходење што изминативе години пастирски ми ги дарувавте, а мене ми помогнаа и се уште ме охрабруваат да истраам во духовниот труд. Вашето речиси полувековно пастирско делување и творештво во Преспанско-пелагониската епархија зрачи со потполна обнова на црковниот живот. Тука најнапред мислам на Вашиот приод и посветеност во обновата на литургискиот живот и непрестаен архипастирски повик кон народот Божји, за негово живо и кокретно учество во Светите Тајни на Црквата. За тоа сведочи обновата на парохискиот живот и монаштвото, на црковното градителство, просветителската и книжевната дејност. Длабоко сум свесен дека сите, што не собравте околу себе, сме оние за кои говори Господ: „Други се трудеа, а вие влеговте во нивниот труд“ (Јован 4, 38), но, и дека патот на Црквата е пат на преданието, та Господ да ни помогне она што го примивме и го примаме од Вас, доследно да го чуваме и да го предадеме на новите поколенија.
Ви благодарам исто така, што татковски се погриживте, условите во кои ќе престојувам и работам во седиштето на Преспанско-пелагониската епархија да бидат достоинствени, та и покрај отсуствувањето од мојот матичен манастир во Мариово, најживо и на своја кожа да го почувствувам благословот дека и Битола е Манастир, дека и Битола е Обител.
Ви благодарам и Вам преосветен владико Климент, со кого ме врзува искрено пријателство уште од најрана возраст, од времето кога мојата душа талкаше низ ќорсокаците на младоста, невешто трагаше по вистината и смислата на постоењето, а кога, навидум случајно, пред точно 33 години, се случи средба со необичен човек што ми го подари Светото Писмо. Низ годините минати во секојдневно заедништво во Бога за мене станавте пример за евангелската наука според која односот со ближниот е огледало на човечкото богољубие и богопосветеност. За нас, монасите од четирите прилепски манастири, Вашиот лик ја зрачи ведрината како природна состојба на животот во Бога, но и го проповеда светогорското стражарење над самите себе, го оприсутнува светоотечкиот копнеж по убавина и добро. Низ годините наназад цврсто се убедив во реткоста на Вашата духовна умешност, која во човекот успева да поттикне творештво втемелено на личните дарови, правејќи го така полезен за Црквата. По тој пример ќе се угледувам и понатаму како епископ на Црквата Божја.
Благодарност до моите учители и професори на Филолошкиот факултет во Скопје, на Философскиот факултет во Прага и на Богословскиот факултет во Софија, особено на мојот ментор, проф. д-р Павел Павлов, денес присутен со нас.
Најмногу од се благодарен сум на оние скриени браќа и сотрудници во најзначајниот универзитет за еден монах - Манастирот, особено на монашките заедници во Таворското Зрзе и пустинското Мариово, чијшто копнеж по Бога и чии молитви ме укрепуваа и исправуваа низ заедничкиот духовен труд изминативе години. Им благодарам на бројните монашки личности за полезните средби со нив во манастирите насекаде низ Македонија, како и на оние вон татковината. Засекогаш ќе останат жители на моето срце.
Неизмерна благодарност му изразувам и на моето семејство, како и на моите пријатели, кои секогаш досега, и повеќе од мене се радувале со моите радости, и тагувале со моите таги, а и денес се молитвено покрај мене.
Им благодарам на сите блаженоупокоени отци и мајки чиј монашки живот и благослов станаа мој образец и духовен покров и го облагородија моето постоење, а кои веќе се преселени во убавината на Божјата близина, особено на архимандритите Пајсиј Хилендарски и Пчински, и на нашиот, Методиј Валаамски.
Низ годините тихувајќи невидливо за светот, низ покајание го наѕирав сопствениот мрак, и станав сведок на тоа дека сопостоењето со ближниот во Бога, раѓа исцеление, дека заедницата и единството во Бога се терапија, која и поединечно и соборно лекува. Таквата соборна љубов го облагородува и секој друг аспект од животот, оставајќи траги во историјата. Затоа, и во оваа прилика чувствувам потреба да се заблагодарам и на бројните чеда на нашата Црква, од кои многумина и денес овде се присутни, за несебичниот влог во обновата на Мариовскиот манастир, секој според своите дарови и можности. Многумина од нив, токму таму ги направија своите први чекори кон Бога, преточувајќи го дарот на верата во дела. Пред нашите очи последниве децении се одвиваше чудото на љубовта, та видовме како од пустошот на заборавот, полека се откриваше сјајот на древното светилиште. Од скриен и заборавен, речиси разурнат манастир во напуштеното Мариово, денес како Црква имаме скромен украс на македонското монаштво, а отсега, и епископска резиденција, според одлуката на Светиот архиерејски синод.
Возљубени архиереи, најдраги браќа и сестри,
Дозволете ми, уште еднаш смирено да ги испросам Вашите свети молитви, но и Вашата прошка за се што како човек со слабости ќе згрешам. За сите Вас, како за самиот себе, ќе продолжам непрестајно да го просам благословот на Пресветата Владичица Богородица, и на светиот Никола Архиепископот Мирликиски, чие прославено име како монах го носам и неговиот манастир стана мој дом. Целивајќи ги неговите свети мошти, постојано ќе се молам да ги просветлува мојот ум и срце, та самиот тој да ми помага во литургиското и пастирското дело на архиерејското служење. Ќе ја барам особено и помошта на светите македонски Божји угодници кои постојано, пред Престолот Божји, принесуваат молитви за спасение на нашиот род. Духовно ќе се ползувам од просветителството и монахољубието на светите Климент и Наум Охридски, од пустинољубието и подвигот на преподобните пустиножители, од мачеништвото на светите новомаченици, од животот на новопројавените и во наше време канонизирани светители, и на сите останати пријатели Божји.
Благиот Троичен Бог нека биде секогаш и непрестајно за Вас тоа, што сите Вие сте за мене денес: извор на изобилна радост и сила!
Благодата на Господ наш Исус Христос, љубовта на Бога Отецот, и заедницата на Светиот Дух, да бидат со сите нас! Амин!
21.01.2024 год.
храм „Св. вмч. Димитриј Солунски“ Битола
